چند هفته ایست که بر روی مهارت تاب آوری تمرکز کرده ایم. ضمن توجه به این نکته که خوب است تا ابتدا خودمان به عنوان مربیان نسل جوان، انسان های تاب آوری باشیم، لازم است تا روش های آموزش مهارت تاب‌آوری به نوجوانان و جوانان را نیز بیاموزیم و آنها را به اجرا در آوریم. این آموزش ها در حقیقت یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای سلامت روان و موفقیت نسل آتی در زندگی است. با همکاری خانواده، مدرسه، دانشگاه و جامعه، می‌توان نسل جوان را در برابر چالش‌های زندگی مقاوم‌تر و توانمندتر ساخت. این امر نه تنها به نفع فرد فرد آن‌هاست، بلکه جامعه‌ای سالم‌تر و پویاتر را نیز به ارمغان خواهد آورد. امروز باهم توصیه هایی را در همین رابطه مرور می کنیم:
راهکارهای عملی برای آموزش تاب آوری به نوجوانان و جوانان
ابتدا باید بخاطر بسپاریم که آموزش تاب‌آوری یک فرآیند مستمر است که نیازمند صبر، تعهد و تلاش همگانی است. با فراهم کردن فرصت‌ها و منابع مناسب، می‌توانیم به نوجوانان و جوانان کمک کنیم تا گام های تاب‌آوری خود را محکم تر برداشته و در مسیر زندگی با قدرت و اطمینان بیشتری قدم بردارند.
تقویت باورهای مثبت و امیدواری و ایجاد
نگرش مناسب و امید به آینده، نقش مهمی در تاب‌آوری دارد. این شامل موارد زیر می‌شود:
- آموزش تفکر مثبت: کمک به آنها برای تمرکز بر جنبه‌های مثبت موقعیت‌ها و یافتن درس‌هایی از تجربیات منفی.
- تقویت خودباوری: تشویق به باور توانایی‌های خود و اعتماد به نفس.
- پرورش امیدواری: کمک به آنها برای داشتن چشم‌انداز مثبت نسبت به آینده و باور به امکان بهبود شرایط.
- تمرین شکرگزاری: تشویق به قدردانی از داشته‌ها و تجربه‌های مثبت.
تقویت مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و همدلی و تقویت توانایی درک و به اشتراک گذاشتن احساسات با دیگران از راهکارهای مهم در این زمینه می باشد.
داشتن روابط سالم و حمایت‌کننده، آموزش و برقراری ارتباط موثر با نوجوانان و جوانان، ایجاد و حفظ روابط سالم و آموزش نحوه ایجاد دوستی‌های مثبت و حفظ روابط صمیمانه و تمرین در نحوه گوش دادن فعال و ابراز وجود قاطعانه (نه پرخاشگرانه و نه منفعلانه) و درک دیدگاه‌های دیگران، نقش مهمی در تاب‌آوری ایشان دارد.
همچنین آموزش روش‌های سازنده برای حل اختلافات و رسیدن به توافق و آموزش درخواست کمک در مواقع مقتضی و تشویق به درخواست کمک از افراد مورد اعتماد در زمان نیاز نیز در میزان تاب آوری انسان ها موثر هستند.
اکنون به بررسی راهکارهای عملی برای رسیدن به این مهارت می پردازیم:
-برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس و دانشگاهها با موضوع مهارت‌های ارتباطی که می تواند منجر به کسب و افزایش مهارت تاب آوری گردد.
-انجام فعالیت‌های گروهی و پروژه‌های مشترک برای تقویت همکاری و تعامل.
- نقش‌آفرینی موقعیت‌های اجتماعی مختلف و تمرین نحوه برخورد مناسب.
-دعوت از افراد موفق و تاب‌آور برای به اشتراک گذاشتن تجربیات خود.
-توسعه حس هدفمندی و معنا در زندگی، چرا که داشتن هدف و معنا در زندگی، به افراد انگیزه و امید می‌بخشد و به آنها کمک می‌کند تا در مواجهه با سختی‌ها، احساس پوچی نکنند و در مواقع رویارویی با چالش ها تاب آورتر باشند.
در ادامه به این موضوع مهم اشاره می کنیم که بی تردید نقش والدین و مربیان نقش کلیدی در آموزش تاب‌آوری است. برخی از کارهایی که برای آموزش مهارت تاب آوری به نسل جوان از عهده ی والدین و مربیان برمی آید به شرح زیر می باشد:
-ابتدا خودشان سعی کنند الگوی تاب‌آوری باشند. نحوه برخورد خود با مشکلات و چالش‌ها را به عنوان یک الگو به نوجوانان و جوانان نشان دهند.
- شنونده فعال باشند: با صبر و همدلی به صحبت‌های آنها گوش دهند و احساساتشان را بپذیرند.
- حمایت عاطفی ارائه دهند: در زمان‌های سختی در کنارشان باشند و به آنها اطمینان دهند که تنها نیستند.
- استقلال و مسئولیت پذیری را تشویق کنند: به آنها اجازه دهند تا در مورد مسائل خود تصمیم بگیرند و مسئولیت پیامدهای آن را بپذیرند.
- انتظارات واقع‌بینانه داشته باشند: از آنها انتظاراتی متناسب با سن و توانایی‌هایشان داشته باشند.
- محیطی امن و پایدار فراهم کنند: یک محیط خانوادگی و آموزشی باثبات و قابل پیش‌بینی ایجاد کنند.
امید است با نکاتی که درطی ۴ هفته اخیر مطرح شده ضرورت پرداختن به مهارت تاب آوری بیش از پیش جا افتاده باشد.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مدرس و مشاور امور خانواده
