گفتیم که دنیای جوانی سراسر انرژی و حرکت و شور و حال است. همچنین به این موضوع اشاره داشتیم که این دوران می تواند آفت‌ها و آسیب‌هایی را نیز در پی داشته باشد. اگر از ما بپرسید، شاید از بین تمام آسیب‌های دوران جوانی، "بی انگیزه بودن" که می تواند منشأ بسیاری از ناامیدی ها و یأس های مخرب باشد را به عنوان مهمترین آسیب معرفی می کنیم. در این هفته به این موضوع می پردازیم:
دلایل بی انگیزگی در دوران جوانی
انگیزه را می‌توان موتور محرکه انسان برای انجام هرکاری در نظر گرفت. اگر برای انجام کاری انگیزه کافی نداشته باشیم یا آن کار را انجام نمی دهیم و یا در وسط کار رهایش می کنیم! این موضوع برای خیلی ها پیش آمده که خواسته اند کاری را انجام دهند، اما سرانجام دست از پیگیری آن کشیده‌اند چون انگیزه‌ی کافی در کار نبوده است. حالا فرق نمی کند چه کاری باشد!
تحقیقات نشان می دهد منفی بافی و داشتن تفکر منفی از جمله دلایل عمده ی بی انگیزگی محسوب می شود. جوانان بی انگیزه نیز معمولا به‌شدت منفی‌باف هستند و احتمال ناچیزی برای موفقیت خود در کارها می دهند. به باور روان‌پزشکان، این افراد معتقدند اثربخشی کمی دارند و نمی‌توانند اثر چندانی بر نتایج کارها داشته باشند. توصیه ما به این دسته از افراد این است که با خودشان صادق باشند و توانایی ها و مهارت‌های خود را دست کم نگرفته و بی جهت چالش‌های پیش رو را برای خود بزرگ نکنند و سعی کنند هر مقوله را صادقانه و به درستی شناسایی کنند. اتفاقاً یاد آوری این موضوع نیز مهم است که گاهی هدفی دشوار مایه‌ی تحریک فرد برای تلاش بیشتر است. خوب است که جوان تلاش کند و می تواند همین تلاش و دست‌وپنجه نرم کردن با چالش پیش‌ِ رو را برای خودش در حکم پاداش کار در نظر بگیرد. در زمانی که جوان احساس می کند مرحله ی پیش رو خیلی بزرگ و به زعم او هولناک است و می تواند او را بی انگیزه کند بهتر است هدفش را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کرده و در چند مرحله از عهده ی کار برآید. بدین ترتیب آن مرحله ی بزرگ به اهدافی که بتوان در زمان کوتاه‌تری به آنها دست یافت تبدیل شده و این کوچک سازی یقیناً انگیزه‌ی بیشتری به فرد می‌دهد، زیرا او را تشویق می‌کند تا شیرینی پیشرفت گام به گام و مقطعی را به‌سوی هدف نهایی، به خوبی درک کند.
یکی دیگر از نشانه های رفتاری جوانان بی انگیزه که به دنبال همان تفکر منفی می آید، این است که اغلب به دنبال شانس و اقبال هستند اما از سوی دیگر از فرصت های پیش رو نیز استفاده نمی کنند! همیشه از اینکه شانس به آنها رو نمی‌کند، می‌نالند. اما واقعیت این است که آنها همواره فرصت‌های خوبی که امکان کسب موفقیت، ثروت و خوشبختی را فراهم می‌کند را به راحتی از دست می دهند. فرصت‌ها همین دور و بر هستند، فقط باید پیدا‌یشان کرد و از آنها بهره برد. هیچوقت چنین چیزی پیش نمی آید که کسی موقعیت‌های خوب را در سینی طلایی به کس دیگری تعارف کند! بنابر این توصیه ی مهم این است که جوان باید اهل ریسک کردن و حتی خطر کردن در حد معقول باشد تا بتواند از فرصت‌ها استفاده کند.
جوان باید یاد بگیرد تا از موقعیت امنی که برای خود در خانه ساخته، خارج شود. او باید این موضوع را درک کند که انسان ها هیچوقت آن‌قدر که دلشان می‌خواهد، آماده برای انجام هر کاری نیستند و همه با آمادگی های نسبی به سراغ کار و تلاش می روند و در زندگی موفق می گردند. پس نباید ترسید و باید که اهل اقدام و تلاش و پشتکار بود.نکته ی دیگر اینکه افراد بی انگیزه بازهم به دنبال همان منفی بافی ها، کوتاهی ها و قصور خود را نادیده گرفته و مشکلات خود را تقصیر زمین و زمان و این و آن می اندازند. ادامه چنین تفکری فرد را به بی انگیزگی و ناامیدی بیشتری سوق می دهد. بهتر است جوان نیز مسئولیت آنچه که برایش رخ داده را بر عهده بگیرد. وقتی او بپذیرد که مسئولیت زندگی به‌تمامی به‌عهده‌ی خودش است، آنگاه است که به رهایی می‌رسد. ما نمی گوییم که جوان می‌تواند همه‌ی مسائل زندگی اش را کنترل کند، بلکه نباید فراموش کند که همیشه می‌تواند برای بهتر‌کردن شرایط زندگی اش تلاش کند و از پای ننشیند و به گردن این و آن نیندازد!
جوانان گرامی لازم است تا سواد رسانه ای خود را نیز افزایش دهند تا فریب زندگی های لوکس و لاکچری که در فضای مجازی می بینند نخورند! بسیاری از به اصطلاح استوری ها و داستان‌های مصوری که بصورت ویترینی در فضای مجازی به نمایش گذاشته می شود، تنها پوسته ای زیباست که درونش تهی است و جوانانی که بدون داشتن سواد رسانه، فریب این تصاویر و زندگی های دل انگیز را می خورند، جز بی انگیزگی و یأس و ناامیدی، بهره ای نخواهند داشت!
علاوه بر نکاتی که گفته شد توصیه می شود تا جوانان عزیز از اوقات خود به بهترین وجه استفاده نمایند و بدانند که بهترین سرمایه ای که در اختیار دارند همین نیروی جوانی و کار و تلاش و پشتکار است که می تواند او را به تدریج و نه یک شبه، به همه آنچه که یک زندگی شرافتمندانه نیاز دارد برساند.
تالیف، تهیه و تنظیم:فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
