در هفته های پیشین و به دنبال تمرکز بر روی موضوع فرزندپروری به سراغ مباحث مربوط به آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان رفته و با نحوه آموزش مهارت های حل مسأله و تصمیم گیری آشنا شدیم. در حقیقت اعتقاد راسخ داریم هرچند که آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان آنهم توسط والدین گرامی و مشتاق، نیاز به دقت و حوصله فراوان دارد، اما چون محصول کار که همانا ایجاد توانمندی و استقلال شخصیت و عزت نفس در بزرگسالی آنها خواهد بود واقعاً ارزش آن را دارد که والدین عزیز به موقع در این راه از خود مایه گذاشته و مطالعه کرده و صبر و دقت به خرج دهند تا در آینده ای نه چندان دور نتایج مثبت آن را در زندگی فرزند خود مشاهده نمایند.
آموزش مسائل بهداشتی به کودکان :
امروزه بسیاری از خانواده ها برای آموزش امور بهداشتی فرزندشان از فیلم های کارتونی و انیمیشن های جالب و مفید استفاده می کنند. برخی از این فیلم ها به قدری برای کودکان جذاب هستند که قادرند آنها را ساعت ها پای تبلت و لپتاپ بنشانند. در این رابطه ۲ مورد را گوشزد می نماییم:
اول اینکه مراقب باشید کودک شما در طی شبانه روز واقعا بیش از ۲ ساعت چشمانش را به صفحه نمایش های خیره کننده وسایل الکترونیکی ندوزد و به نشستن پای این صفحات عادت نکند.
دوم آنکه هر کارتون و یا انیمیشنی که احتمالا از فضای باز اینترنت برای کودک خود به نیت آموزش و یا سرگرمی اش دانلود می کنید حتما قبل از در اختیار قرار دادن به او، خودتان محتوای آن را کامل و دقیق بررسی کنید تا اگر از هر حیث مناسب سن و سال و فرهنگ ایرانی، اسلامی خودمان بود، آنگاه با خیال راحت اجازه استفاده و تماشای اینگونه کارتون‌ها و انیمیشن های سالم و سازنده را برای کودک خود صادر کنید.
امروزه کم نیستند پدران و مادران ناشی که بدون توجه به این مسائل ناگهان آنچنان غافلگیر شده اند که پس از آن هیچگاه نتوانستند آثار مخرب تماشای صحنه‌های خارج از عرف و اخلاق را از فکر و ذهن کودک خود پاک نمایند! در هر صورت مهمترین توصیه این است که در استفاده از فیلم‌ها، کارتون ها و انیمیشن هایی که برای کودک خود دانلود می نمایید جانب احتیاط را از دست ندهید. اکنون با فرض بر اینکه در به دست آوردن محتوای تصویری مناسب موفق بوده اید، اما بدانید که صرف تماشای این فیلم ها برای آموزش کافی نیست و حتماً نیاز به تمرین و تکرار رفتارهای بهداشتی در داخل منزل می باشد. بنابراین چند نکته زیر را بخاطر بسپارید:
اولین نکته اینکه روش های آموزش بهداشت فردی و جمعی به کودکان کمک می‌کند تا آنها عادت‌های خوب را برای زندگی تمرین کنند و یاد بگیرند. رعایت بهداشت در هر سنی ضروری است، اما بدیهی است که آموزش رعایت بهداشت باید از کودکی آغاز شود تا در رفتار کودک نهادینه شده و کودک با هر سال بزرگتر شدن به صورت ناخودآگاه بهداشت را در موارد دیگر نیز رعایت کند.
نکته بعدی این است که همانطور که آرام آرام او را با موارد بهداشتی مانند شستن دستها، مسواک زدن، استحمام کردن، ناخن گرفتن و... آشنا می کنید، جا دارد تا دلیل انجام هر یک از این کارهای بهداشتی را نیز برايش توضیح دهید. قطعاً کودکی که با حوصله و توضیحات خوب والدین خود در معرض توصیه های بهداشتی قرار می‌گیرد، خیلی بهتر و راحت تر از کودکان دیگر با این امور کنار می آید. مهم است برای فرزندان خود توضیح دهیم که چرا بهداشت، بخش مهمی از زندگی روزانه آن ها است.
نکته ی بعدی اینکه برخی از والدین خوش فکر و با سلیقه همینطور که یک به یک موارد بهداشتی را با فرزند خود تمرین کرده و توضیح می دهند، بر روی یک جدول و با کمک خودش، موارد بهداشتی که در طول یک روز باید معمولاً رعایت شوند را می نویسند و این جدول را به مرور تکمیل می کنند. وجود این جدول باعث می شود تا در ابتدا همه تکالیف بهداشتی در جلو دید او وجود داشته باشد و کودک در طی روز آن را دائماً بررسی کرده و بداند چه کارهایی باید انجام دهد.
در این جدول موارد زیر می تواند به مرور افزوده گردد:
- شستن صحیح دست و صورت با صابون قبل از غذا، بعد از استفاده از دستشویی، بلافاصله بعد از رسیدن به خانه
- درست مسواک زدن بعد از غذا در دفعات وعده غذایی، استفاده از وسایل بهداشت فردی مانند حوله، مسواک، شانه، لیف
- درست و به موقع حمام کردن
- دستشویی رفتن به موقع و طهارت گرفتن صحیح و خشک کردن محل طهارت
- درست غذا خوردن، به میزان کافی غذا کشیدن و تمیز غذا خوردن
- شست و شوی لباس زیر به صورت دستی و شخصی
- چگونگی استفاده درست از لوازم بهداشتی اماکن عمومی
- رعایت بهداشت مو و کوتاه کردن ناخن برای جلوگیری از تجمع میکروب‌ها در زیر ناخن
- آموزش نگه داشتن دست جلوی دهان در هنگام سرفه و عطسه.
همینطور در آموزش همه رفتارها و وظایف بهداشتی لازم است تا همواره حد اعتدال رعایت گردد!
جا دارد تا یادآوری نماییم چنانچه در اطراف خود با افرادی روبرو شدید که دچار چنین وسواس های فکری هستند، حتماً ایشان را راهنمایی نمایید تا برای درمان خود به روانشناس و در مراحل حادتر به روانپزشک مراجعه نمایند.
با سپاس از شما والدین محترم که با اشتیاق، دقت و حوصله به دنبال آموزش مهارت های زندگی به فرزند خود می باشید. در این هفته بیشتر بر روی مسائل بهداشت فردی تکیه کردیم، به امید خدا در هفته آینده مروری بر آموزش بهداشت جمعی خواهیم داشت.
اقتباس، تهیه و تنظیم:فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
